In West-Europa herdenken we (bijna) 80 jaar vrijheid. Een deel werd in het najaar van 1944 bevrijd. Een groot deel moest nog tot mei 1945 wachten en oorlogsleed zoals de hongerwinter doorstaan. Afgelopen week werden bijv. het bombardement op de zeedijk in Westkapelle met 180 doden en de razzia in Putten met meer dan 650 slachtoffers herdacht. De weken daarvoor stonden bijv. in het teken van de Airborne herdenkingen in Oosterbeek en de vieringen van 80 jaar vrijheid in Zuid-Limburg en Eindhoven. Ik vind het zelf mooi om te zien hoeveel jongeren bij de herdenkingen betrokken zijn: Een ‘brug’ tussen toen, nu en straks.
Actualiteit van nu zijn oorlogen en humanitaire crises in o.a. het Midden-Oosten en Oekraïne. Mensen zijn op de vlucht en zoeken ‘bruggen’ naar veiligheid en vreedzaam samenleven (als dat kan). Die actuele beelden geven mij soms best een machteloos gevoel. En blijf dan maar eens de optimist die ik denk te zijn. Ook daarom vind ik het belangrijk om stil te staan bij 80 jaar vrijheid. Zoals mijn zoon met medescholieren bij de bloemlegging op de Airborne begraafplaats in Oosterbeek. Of zoals bijv. burgemeesters Jeroen Dijsselbloem en Floor Vermeulen het twee weken mooi verwoordden in het kader van 80 jaar bevrijding van Eindhoven.
Zij gaven – in mijn vertaling – aan dat 80 jaar geleden bij operatie Market-Garden letterlijk de bruggen over Maas, Waal en Rijn (onbeschadigd) veroverd moesten worden om de verandering naar vrijheid mogelijk te maken. En dat vandaag de dag figuurlijk gezien bruggen kunnen worden gebouwd in andere manieren van samenleven en samen vieren. Met elkaar en ‘de ander’. En dat kan – in mijn beeld – zitten in kleine dingen als iets doen voor een club waar je lid van bent of de school van je kids. Maar ook door het komend jaar stil te staan bij of mee te vieren met 80 jaar vrijheid. Zoals de traditie van briefwisseling tussen Wageningse scholieren en de oude veteranen van toen. En om zo weer nieuwe ‘bruggetjes’ naar verandering te leggen.
Twee weken geleden mocht ik zelf met 9 teamgenoten van atletiekclub Pallas 67 en 3 jonge veteranen – die komende winter deelnemen aan de Invictus Games – het bevrijdingsvuur naar Wageningen brengen. Dat vuur wordt elk jaar door jonge Eindhovense wielrenners vanaf Bayeux naar Eindhoven gebracht. Een gave manier van ‘doorgeven naar de toekomst’ trouwens. Daarna brachten wij het vuur langs de geallieerde route uit 1944 – via de bruggen bij Grave, Nijmegen en Arnhem – naar Wageningen. Onderweg viel mij op – bij al die monumenten die we passeerden – hoe bewust 80 jaar vrijheid wordt herdacht.
Bruggen die 80 jaar geleden essentieel waren voor bevrijding en ‘bruggetjes’ die ook nu nog kunnen bijdragen aan verandering: Ik vind het een mooie gedachte. Ook de gesprekken met mede-atleten, jonge veteranen en (familieleden van de) ‘oude’ veteranen blijven mij bij.
Daarom ook nogmaals een bedankje mijn medelopers: Mira, Loes, Joyce, Gretha, Karin, Ingrid, Bart, Jeroen, Jan, Peter, Rob en Robert. Dank ook Chris Janssen en zijn team van Wageningen45 voor het organiseren van de ontmoeting tussen veteranen van toen en iedereen die de verhalen mag doorgeven.
